ترمودینامیکترمودینامیکفیزیک دهمفیزیک سوم دبیرستان
فرآیندهای خاص ۲
فرآیندهای خاص ۲:
نکته : مساحت سطح زیر نمودار P-V نشان دهنده کار انجام شده است . اگر افزایش حجم داشته باشیم علامت کار منفی و اگر کاهش حجم داشته باشیم ، علامت کار مثبت است .
نکته : همواره برای یک گاز کامل روابط زیر برقرار است :
فرآیند هم دما : یکی دیگر از فرآیندهای خاص ، فرآیند هم دماست کهدر این فرآیند دستگاه در ارتباط با منبع گرم است ، به همین دلیل دمای آن در طول فرآیند ثابت می ماند . به طور مثال هنگامی که گاز متراکم می شود ، دمای آن افزایش می یابد و گاز مقداری گرما به منبع گرم می دهد تا دمای آن با دمای منبع یکسان شود .
در این فرآیند چون دما ثابت می ماند و از آنجایی که انرژی درونی فقط تابع دمای مطلق گاز است ، انرژی درونی سیستم تغییری نمی کند . یعنی
نمودارهای فرآیند هم دما :
۱- نمودار P-T
۲- نمودار V-T
۳- نمودار P-V
فرآیند بی دررو : در این فرآیند دستگاه عایق بندی می شود و بین دستگاه و محیط گرمایی مبادله نمی شود .و تراکم یا انبساط گاز یا خیلی آهسته یا خیلی سریع انجام می گیرد .
مقدار گرما در فرآیند بی دررو صفر است .
نمودار فرآیند بی دررو :
مثال : در نمودار زیر کدام فرآیند هم دما و کدام فرآیند بی دررو است ؟
پاسخ : در انبساط هم دما فشار گاز کاهش می یابد ولی چون گاز با یک منبع گرم در تماس است ، مقداری گرما از منبع گرما می گیرد و در نتیجه کاهش فشار کمتری در مقایسه با فرآیند بی دررو که در طی آن گاز گرما نمی گیرد ، دارد . در نتیجه فرآیند ۱ هم دماست و فرآیند ۲ بی دررو است .
نکته : همواره فرآیندی که شیب خط مماس بر آن بیشتر باشد ، بی دررو است .
چرخه ترمودینامیکی : در صورتی گه دستگاه ، پس از طی چند فرآیند به حالت اولیه خود برگردد می گوییم دستگاه یک چرخه را طی کرده است .
نکته : مساحت داخل چرخه ، نشان دهنده کار چرخه است . در صورتی که چرخه ساعتگرد بود ، علامت کار منفی است و در صورتی که چرخه پادساعتگرد بود ، علامت کار مثبت است .
نکته : برای هر چرخه
مثال : چرخه ی مقابل مربوط به ۰٫۵ مول گاز کامل تک اتمی است و فرآیند BC یک فرآیند هم دما است . ( در نمودار فشار بر حسب اتمسفر و حجم بر حسب لیتر است )
الف ) در فرآیند هم دما ، دمای گاز چند کلوین است ؟
ب) در حالت B حجم گاز چند لیتر است ؟
ج) در فرآیند AB گرمای مبادله شده با محیط را حساب کنید .
حل مثال :
همه روابط ترمودینامیک برای همه فرایند ها را می توانید در جدول روابط ترمودینامیک مشاهده کنید .
تمرین ۱: در نمودار P-V زیر ۲ مول گاز کامل دو اتمی مطابق شکل زیر داده شده است .کار و گرمای مبادله شده در چرخه را تعیین کنید .
تمرین ۲: شکل روبرو چرخه گازی را نشان می دهد . تغییر انرژی درونی گاز وقتی از مسیر abc از a به c برود برابر ۲۰۰- ژول است . وقتی گاز از c به d می رود ، ۱۸۰ ژول و وقتی از d به a می رود ، ۸۰ ژول گرما می گیرد . وقتی گاز از c به d برود ، چقدر کار انجام داده است ؟
تمرین ۳: چرخه مقابل مربوط به ۰٫۵ مول گاز کامل تک اتمی است .
الف) در حالت B دمای گاز چند کلوین است ؟
ب) در فرآیند AB گرمای مبادله شده با محیط چقدر است ؟
ج) در فرآیند CA کار انجام شده روی دستگاه را محاسبه کنید .
تمرین ۴: در چرخه زیر فرآیند CA بی دررو است . جدول زیر را با کلمات ( افزایش،ثابت،کاهش) پر کنید .
حل تمرین ها :
خرید رایگان
سلام . خسته نباشید . یه سوال از مبحث ترمودینامیک داشتم:
در چرخه اگر صورت سوال اشاره ای به هم دما بودن و یا بی دررو بودن فرآیند نکرده باشد ، باید از کجا بفهمیم با کدوم فرآیند سروکار داریم؟
اگر چرخه نباشد و دو فرآیند هم دما و بی دررو از یک نقطه شروع شده باشند ، فرآیندی که شیب خطش بیشتر است ، فرآیند بی دررو است . ولی اگر در سوال چرخه داده باشند ، باید دمای اول و آخر یکی از فرآیندها را حساب کنید (با استفاده از معادله حالت) و اگر برابر بودند اون فرآیند هم دماست و دیگری بی دررو
سلام ، Qتابع حالت و W تابع مسیره چطور در یک فرایند ایزو ترمال این دو نوع تابع باهم برابر اند ؟