بردار مکان : برداری است که مکان جسم را در هر لحظه نشان می دهد . ابتدای این بردار مبدا مختصات و انتهای آن مکان جسم است .
بردار جابه جایی یا تغییر مکان : جابه جایی یک متحرک بین دو لحظه ، برداری است که ابتدای آن مکان متحرک در لحظه ی شروع و انتهای آن مکان متحرک در لحظه ی پایانی می باشد .
مثال : در شکل زیر بزرگی بردار جابه جایی را حساب کنید .
پاسخ :
مسافت : طول تمام مسیر طی شده را مسافت می گویند .
مثال : متحرکی مطابق شکل ، مسیر ABCD را طی می کند .
الف ) مسافت طی شده توسط متحرک را بیابید .
ب) جابه جایی طی شده توسط متحرک را بیابید .
پاسخ :
تمرین ۱: متحرکی با سرعت ثابت در یک مسیر دایره ای به شعاع ۱۰ متر حرکت می کند . جابه جایی و مسافت طی شده توسط این متحرک را در صورتی بدست آورید که :
الف) متحرک یک چهارم مسیر دایره را طی کرده باشد .
ب) متحرک یک سوم مسیر دایره را طی کرده باشد .
جابه جایی و مسافت در حرکت بر روی خط راست (یک بعد) :
در حرکت بر روی خط راست ، در صورتی که متحرک تغییر مسیر نداده باشد یعنی فقط در یک جهت حرکت کرده باشد ، جابه جایی و مسافت با هم برابرند . ولی در صورتی که متحرک در حرکتش تغییر جهت دهد ( مثلا ابتدا در جهت مثبت محور x حرکت کند و سپس در خلاف جهت مثبت محور x حرکت کند)، جابه جایی و مسافت با یکدیگر برابر نیستند .
جابه جایی در حرکت بر روی خط راست از رابطه زیر بدست می آید :
مثال : نمودار زیر مربوط به حرکت یک متحرک است که روی خط راست حرکت می کند . جابه جایی و مسافت حرکت را در مدت ۲۰ ثانیه بدست آورید .
پاسخ :
تمرین ۲: نمودار مکان-زمان متحرکی که روی خط راست حرکت می کند ، مطابق شکل زیر است .
با توجه به نمودار به سوالات زیر پاسخ دهید :
الف ) متحرک در چه لحظه هایی از مبدا مختصات می گذرد ؟
ب) در بازه زمانی صفر تا ۱۲ ثانیه جابه جایی و مسافت طی شده را حساب کنید .
حل تمرین ها :
[physmem] دانلود حل تمرین های جابه جایی [/physmem]
