دسته‌ها
الکتریسیته ساکن الکتریسیته ساکن فیزیک سوم دبیرستان فیزیک یازدهم

قانون کولن

قانون کولن یک قانون فیزیکی است که واکنش‌های الکتروستاتیکی میان بارهای نقطه‌ای را توصیف می‌کند این قانون نخستین بار در سال ۱۷۸۳ توسط فیزیکدان فرانسوی شارل آگوستن کولن منتشر شد و منجر به گسترش نظریه الکترومغناطیس شد. این در حالی است که رابطهٔ نیروی الکتریکی و فاصله (از نوع نیروهای عکس مجذوری) قبلاً توسط جوزف پریستلی کشف شده بود و رابطه بین فاصله و بار الکتریکی توسط هنری کاوندیش بیان شده بود که همهٔ این‌ها قبل از کارهای کولن بوده‌است. از قانون کولن می‌توان برای استخراج قانون گاوس استفاده کرد و برعکس.

فرمول قانون کولن

قانون کولن از دیدگاه عددی (اسکالر) به شکل زیر بیان می‌شود:


 

بزرگی نیروی الکتریکی ربایشی یا رانشی بین دو ذره با بارهای q1 و q2 که در فاصله ی r از یکدیگر قرار دارند ، با حاصل ضرب اندازه ی بار دو ذره نسبت مستقیم و با مجذور فاصله ی دو ذره از هم ، نسبت وارون دارد .

ph3 s2 1 colon 0 قانون کولن

ph3 s2 1 colon 1 قانون کولن

ph3 s2 1 colon 2 قانون کولن

که در این رابطه F نیروی الکتروستاتیکی است که دو بار به هم وارد می کنند و یکای آن N(نیوتون) است. و q بار الکتریکی با یکای C (کولن) است و r فاصله بین دو بار الکتریکی می باشد. K ثابت الکتروستاتیکی یا ثابت کولن است که مقدار آن در زیر آمده است.

ph3 s2 1 colon 12 tamrin قانون کولنph3 s2 1 colon 13 tamrin قانون کولن

اصل بر هم نهی نیروهای الکتروستاتیکی: نیروی الکتریکی وارد بر هر ذره، برایند نیروهایی است که هر یک از ذره های دیگر در غیاب سایر ذره ها، بر آن ذره وارد می کند.

ph3 s2 1 colon 11 tamrin قانون کولن

مثال ۱ : سه ذره با بارهای q1=+2.5µC ، q2=-1 µC و q3=+4 µC در نقطه های A، B و C مطابق شکل زیر ثابت شده اند. نیروی الکتریکی خالص وارد بر بار q3 را محاسبه کنید.

ph3 s2 1 colon 14 tamrin قانون کولنحل مثال ۱:

ph3 s2 1 colon 15 tamrin قانون کولن

مثال ۲: سه ذره باردار مطابق شکل زیر در سه راس مثلث قائم الزاویه ای ثابت شده اند. نیروی الکتریکی خالص وارد بر ذره واقع در راس ثائمه را بدست آورده و اندازه این نیرو را محاسبه کنید.

ph11 s1 coulomblaw01 قانون کولن

حل مثال ۲:

ph11 s1 coulomblaw02 قانون کولن

مثال ۳: سه ذره باردار، مطابق شکل در سه راس مثلث متساوی الاضلاعی به ضلع r=1.5 m ثابت شده اند.

الف) نیرویی که بار q1 بر بار q3 وارد می کند (F13)  را بر حسب بردارهای یکه i و j دستگاه مختصات نشان داده شده در شکل بنویسید.

ب) نیروی F23 را نیز بر حسب بردارهای یکه بنویسید.

پ) برایند نیروهای وارد بر بار q3 را بدست آورید. (این مثال برای فیزیک یازدهم توصیه نمی شود)

ph3 s2 1 colon 16 tamrin قانون کولن

حل مثال ۳:

ph3 s2 1 colon 17 tamrin قانون کولن

ویدیو آموزشی قانون کولن

ویدیو آموزشی زیر از قانون کولن را که توسط استاد مصطفی کبیری تهیه شده است، مشاهده کنید و پس از آن به حل تمرینات بپردازید.

مشاهده در یوتیوب | مشاهده در آپارات

تمرین ها


تمرین ۱: مطابق شکل سه بار الکتریکی در سه راس مثلث قائم الزاویه ABC ثابت شده اند . اندازه نیروی الکتریکی وارد بر ذره باردار qA چند نیوتون است ؟

ph3 s2 1 colon 7 tamrin قانون کولن

تمرین۲: سه بار الکتریکی مطابق شکل با فاصله های مساوی روی محیط نیم دایره ای به شعاع قرار دارند .بزرگی و جهت برآیند نیروهای وارد بر را که در مرکز این نیم دایره قرار دارد ، حساب کنید .

ph3 s2 1 colon 6 tamrin قانون کولن

ph3 s2 1 colon 10 tamrin قانون کولن

تمرین ۳: مطابق شکل، دو ذره با بارهای q1=3µC و q2=-2µC در فاصله ۰٫۳ متر از یکدیگر ثابت شده اند. نیروی الکتریکی برایند وارد بر بار q3=-2 µC را که در نقطه M وسط خط واصل دو ذره قرار گرفته است، بر حسب بردار یکه i بنویسید.

ph3 s2 1 colon 18 tamrin قانون کولن

تمرین ۴: مطابق شکل، سه ذره باردار q1 و q2 و q3 در نقطه های A و B و C ثابت شده اند. نیروی الکتریکی وارد بر بار q2 را بر حسب بردار یکه دستگاه مختصات نشان داده شده در شکل بنویسید.

ph3 s2 1 colon 19 tamrin قانون کولنتمرین ۵: بارهای الکتریکی نقطه ای q1=-4nc و q2=-4nc مطابق شکل در فاصله ۸ سانتی متر از یکدیگر ثابت شده اند . بار نقطه ای q3=-5nc را در نقطه ای که فاصله آن از هر یک از دو بار الکتریکی قبلی برابر ۸ سانتی متر است، قرار می دهیم . نیروی الکتریکی وارد بر بار q3 را بر حسب بردارهای یکه حساب کنید . (این سوال برای فیزیک یازدهم توصیه نمی شود)

ph3 s2 1 colon 4 mesal قانون کولن

تمرین ۶: سه ذره باردار q1,q2,q3 مطابق شکل در سه راس مربعی ثابت شده اند . نوع و اندازه بار q2 را طوری تعیین کنید که بار q4 در حال تعادل باشد. ( این سوال برای فیزیک یازدهم توصیه نمی شود)

ph3 s2 1 colon 5 tamrin قانون کولن

تمرین ۷: سه ذره باردار روی محور yها مطابق شکل روبرو قرار دارند. برایند نیروهای وارد بر بار q2 را در بر حسب بردارهای یکه محاسبه کنید.

ph3 s2 1 colon 20 tamrin قانون کولن

تمرین ۸: در شکل زیر، برایند نیروهای الکتریکی وارد بر بار q2 چند نیوتون است ؟

ph3 s2 1 colon 21 tamrin قانون کولن

تمرین ۹: در مثلث متساوی الاضلاع شکل مقابل، سه بار الکتریکی نقطه ای هم اندازه در سه راس مثلث ثابت شده اند. اگر برایند نیروهای وارد بر بار واقع در راس C از طرف دو بار دیگر بر حسب نیوتون برابر FC=10j باشد، نیروهای وارد بر بار واقع در راس A از طرف دو بار دیگر را بر حسب بردارهای یکه بنویسید. (این سوال برای فیزیک یازدهم توصیه نمی شود)

ph3 s2 1 colon 22 tamrin قانون کولن

تمرین ۱۰: دو کره فلزی مشابه دارای بارهای الکتریکی q1=+5µC و q2=+15 µC در فاصله r ، نیروی F بر یکدیگر وارد می کنند. اگر این دو کره را در یک لحظه با یکدیگر تماس دهیم، به طوری که فقط بین دو کره مبادله ی بار صورت گیرد و مجددا به همان فاصله قبلی برگردانیم، نیروی دافعه بین دو کره تقریبا چند در صد تغییر می کند ؟

دانش آموزان عزیز توجه داشته باشند ابتدا تمرین های قانون کولن را خودتان حل کنید. سپس با مشاهده حل تمرین ها اشکالات خود را برطرف کنید.


حل تمرین های قانون کولن

ویدیو آموزشی دوم

با کلیک بر روی لینک های زیر می توانید ویدیو حل چند تست از قانون کولن را مشاهده کنید. در حل این سوالات از روش های سریعتری برای رسیدن به پاسخ استفاده شده است. و توصیه می شود این تکنیک های محاسبات را یاد بگیرید.

مشاهده در یوتیوب | مشاهده در آپارات



هاست

از کبیری

مصطفی کبیری کناری متولد سال ۱۳۶۷ در شهرستان فریدونکنار (استان مازندران) ، دبیر فیزیک رسمی آموزش و پرورش شهرستان فریدونکنار، کارشناسی رشته دبیری فیزیک در دانشگاه مازندران هستم . هدف از ایجاد این سایت برای من ، ایجاد یک محیطی آموزشی کارآمد است که در آن دانش آموزان بتوانند فیزیک را به صورت پایه ای و مفهومی بیاموزند .

18 دیدگاه دربارهٔ «قانون کولن»

سلام هیچوقت فکر نمیکردم تمرینهایی که استاد دانشگاه داده رو بشه تو اینترنت جوابش رو پیدا کرد ولی امروز امتحان کردم و این جمله احمقانه درست از آب در اومد و پیدا شد به نمایندگی از ۶۳ دانشجوی دانشگاه کرج ازت تشکر میکنم اگه لازمه بگم همشون بیان برا تشکر

اما اغلب این سوالات را ما الان در مقطع یازدهم تجربی داریم میخونیم و حل میکنیم احتمالا باید سطح سوالات در دانشگاه بالاتر باشد

سوالات و تدریس اینجا مختص دبیرستان است. اما در دانشگاه ها و برخی رشته ها (تعدادشون زیاد نیست) فیزیک در همین حد نیاز است.

پاسخ

چجوری میشه ثابت کرد در قانون کولن هر قدر فاصله بین دو ذره بیشتر بشه نیروی بیشان کمتر می شود.

با انجام آزمایش مشخص شده. و به فرمولی رسیدن که نیرو با مربع فاصله رابطه وارون دارد.

پاسخ

مثل دوتا آدم که دارن با هم حرف میزنن می‌مونن هر چقدر این دو آدم از هم فاصله بگیرن صداشون ضعیف تر به هم دیگه میرسه

سلام معلم من نیرو رو داده گفته دوبار هم همنام هستن فاصله شون رو داده مقدار بار رو میخواد چیکار کنم

قرار یدید در فرمول تا بدست بیاد. احتمالا گفته دو بار هم اندازه هستند.

پاسخ

سلام ببخشید در مثال اول که حل کردید فاصله برحسب متر بود و شما با سانتی متر اشتباه گرفتید
و تبدیلش کردید
و درستش میشه که فقط q هارو تبدیل کنیم درسته؟؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *